Subscription Television (3)

วิวัฒนาการของโทรทัศน์ดาวเทียม

โทรทัศน์ดาวเทียม (satellite television) ที่เกิดขึ้นครั้งแรก ในปี ค.ศ. 1962 เป็นการทดลองส่งสัญญาณจากประเทศฝรั่งเศสผ่านดาวเทียมเทลสตาร์1 (Telstar 1) ไปยังประเทศสหรัฐอเมริกาเป็นเวลา 8 นาที และในปีเดียวกันนั้น รัฐสภาสหรัฐก็ได้ออกพระราชบัญญัติการสื่อสารผ่านดาวเทียม (Communications Satellite Act) และก่อตั้งดาวเทียมคอมแซท (COMSAT) ภายหลังจากการศึกษาค้นคว้าเป็นเวลานาน ต่อมาในปี ค.ศ. 1972 ประเทศสหรัฐอเมริกาจึงรับ “นโยบายบนฟากฟ้า” (Skies Policy) เพื่อส่งเสริมภาคเอกชนในการเข้าสู่ธุรกิจดาวเทียม ต่อมาในปี ค.ศ. 1975 Home Box Office (HBO) เป็นผู้ประกอบการรายแรกที่ใช้ดาวเทียม Westar I ส่งรายการโทรทัศน์มายังเครือข่ายเคเบิลทีวีของตน ช่วง ค.ศ. 1976-1980 ธุรกิจโทรทัศน์ผ่านดาวเทียมมีความคึกคักขึ้น โดยผู้ประกอบกิจการกลุ่มแรกคือ Home Box Office (HBO), Turner Broadcasting System (TBS) และเครือข่ายศาสนาคริสต์ (Christian Broadcasting Network ต่อมาเปลี่ยนชื่อเป็น Family Channel)

ตลาดของโทรทัศน์ผ่านดาวเทียมระบบซีแบนด์ที่ใช้จานรับสัญญาณขนาดใหญ่เริ่มต้นในปี ค.ศ. 1981-1985 ช่วงเวลาต่อมา อุปกรณ์ในการรับสัญญาณโทรทัศน์ผ่านดาวเทียมมีราคาลดลงมากพร้อมๆกับจำนวนผู้ชมที่เพิ่มขึ้น ในปี ค.ศ. 1992 บริษัทเจเนอรัล อินสทรูเม็นต์ (General Instrument) สาธิตโทรทัศน์ผ่านดาวเทียมระบบดิจิตัลที่มีความละเอียดสูง (High Definition Televison: HDTV) เป็นครั้งแรก ในปี ค.ศ.1994 เป็นปีที่เริ่มต้นกิจการของไดเร็คทีวี (DirecTV) และ ค.ศ.1996 เป็นปีเริ่มต้นกิจการของ ดิจิตัล สกาย ไฮเวย์ เน็ตเวิร์ค (Digital Sky Highway Network) หรือ ดิช เน็ตเวิร์ค (Dish Network) ภายหลังมีผู้ประกอบการรายอื่นเกิดขึ้นและมีการควบรวมกิจการระหว่างกัน ปัจจุบันนี้ บริษัทที่เป็นผู้ประกอบการโทรทัศน์ผ่านดาวเทียมที่มีการบอกรับสมาชิก (DBS) รายใหญ่ของประเทศสหรัฐอเมริกาได้แก่ ไดเร็คทีวี (DIRECTV) ซึ่งมีจำนวนสมาชิก 17,621,000 ราย ในปี ค.ศ. 2008 และดิช เน็ตเวิร์ค (Dish Network) ซึ่งมีจำนวนสมาชิก 13,678,000ราย ในปี ค.ศ. 2008 (Satellite Broadcasting and Communications Association เข้าถึงเมื่อวันที่ 10 มิถุนายน พ.ศ. 2552)

โทรทัศน์ผ่านดาวเทียมนั้นเริ่มต้นส่งสัญญาณผ่านเสาอากาศ (antenna) ที่ต้นทางส่งสัญญาณขึ้น (uplink) ไปยังดาวเทียม ซึ่งจานดาวเทียมที่ใช้ในการส่งสัญญาณขาขึ้นนั้นจะมีขนาดใหญ่มาก เส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 9-12 เมตร เมื่อดาวเทียมได้รับสัญญาณแล้วก็จะส่งสัญญาณกลับมายังโลก การส่งสัญญาณขาลงเรียกว่า downlink เมื่อสถานีรับสัญญาณจากดาวเทียมแล้ว ในบางกรณีก็มีการส่งสัญญาณต่อไปยังผู้ชมโดยผ่านเสาอากาศหรือสายเคเบิล ซึ่งผู้ชมที่รับสัญญาณโทรทัศน์ผ่านสายอาจไม่ทราบว่ารายการโทรทัศน์ที่ชมอยู่นั้นมีการส่งสัญญาณผ่านดาวเทียมด้วย และบางระบบนั้น การส่งสัญญาณขาลงจากดาวเทียมสามารถรับได้ด้วยจานขนาดเล็ก (mini dish) ที่ติดตั้งอยู่ตามบ้าน ซึ่งส่วนมากจะเป็นระบบเคยูแบนด์ (ku band) เรียกว่า “ไดเร็คทูโฮม” (Direct-To-Home: DTH) หรือในประเทศสหรัฐอเมริกานิยมเรียกว่า “ไดเร็ค บรอดคาสต์ แซ็ทเทลไลท์ (Direct Broadcast Satellite: DBS) ซึ่งปัจจุบันนี้ มีการใช้จานดาวเทียมประเภทนี้มาให้เพื่อให้บริการโทรทัศน์ระบบบอกรับสมาชิกกันมาก ในกรณีของ DTH นี้ ผู้ชมจะต้องติดตั้งอุปกรณ์แปลงสัญญาณที่เรียกกันว่ากล่อง เซ็ท ท็อป (set top box) ซึ่งเห็นได้ทั่วไปในประเทศไทยจากการให้บริการของบริษัท ทรูวิชั่นส์ (True Visions)

การให้บริการโทรทัศน์ผ่านดาวเทียมในประเทศอื่นๆนั้น มีพัฒนาการในระยะเวลาที่ใกล้เคียงกัน ประเทศแคนาดาเริ่มใช้ดาวเทียมเอนิก1 (Anik) ในปี ค.ศ. 1973 ซึ่งนับว่าเป็นดาวเทียมท้องถิ่น (domestic satellite) ดวงแรกของทวีปอเมริกาเหนือ ปัจจุบันนี้ ประเทศแคนาดามีผู้ประกอบการโทรทัศน์ที่มีการบอกรับสมาชิกผ่านดาวเทียมจำนวน 2 รายหลักคือ “เบลล์ ทีวี” (Bell TV) และ “ชอว์ ไดเร็กท์” (Shaw Direct) ส่วนในประเทศประเทศสหราชอาณาจักร ผู้ประกอบการรายใหญ่ ได้แก่ “สกาย ดิจิตัล” (Sky Digital) และเมื่อเดือนมิถุนายน พ.ศ. 2551 ก็มีผู้ให้บริการเพิ่มขึ้นอีก 1 ราย คือ “ฟรีแซท” (Freesat) ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของการเตรียมเปลี่ยนระบบโทรทัศน์ในให้เป็นระบบดิจิตัลทั้งหมด “ฟรีแซท” ดำเนินการโดยเครือข่ายสถานีโทรทัศน์ที่ใหญ่ที่สุดของประเทศ 2 ราย ได้แก่ ITV (Independent Television) และ BBC (British Broadcasting Corporation) การให้บริการโทรทัศน์ที่มีการบอกรับสมาชิกผ่านดาวเทียมมีการพัฒนาเรื่อยมาจนปัจจุบันนี้มีการส่งสัญญาณเป็นโทรทัศน์ระบบดิจิตัลและระบบโทรทัศน์ผ่านอินเทอร์เน็ตด้วย